(Meme Kanseri)

KEDİLERDE MEME TÜMÖRÜ

Meme tümörleri, dişi kedilerde en sık görülen üçüncü kanser tipidir. Genellikle orta ve ileri yaşlı, kısırlaştırılmamış ve yağ oranı yüksek besinlerle beslenen kedilerde daha sık rastlanmaktadır. İran ve Siyam ırkı kediler meme tümörüne yatkın ırklardır. Kedi meme tümörleri çoğunlukla malign karakterde ve metastaz yapma (yayılım) eğiliminde olan neoplazmlardır. 

Meme bezleri; kedilerde diğer birçok türde olduğu gibi süt üretiminden sorumludur ve yeni doğanları beslemek için kullanılır. Kedilerde her birinde 4 meme bezi kompleksi bulunur ve bunlar zincir şeklindedir. Her bir bezsel komplekste bir meme başı bulunur. Meme kompleksleri, ön ve arka bacaklar arasında, göğüs ve karın bölgesinde bulunur. Tümör gelişirken meme bezi hücreleri dejenere olarak kontrolsüz bir şekilde çoğalır ve meme dokusunda bir nodül oluşturur. Kadınlardaki göğüs kanseri de bu tümör tipidir. Erken tanı ve uygun tedavi hastalığın seyri için oldukça önemlidir.

Hazırlayıcı Faktörler 

1-Yaş 

Meme tümörleri genellikle orta yaşlı veya yaşlı kedilerde teşhis edilir.                      Kedilerde meme tümörleri 6 yaşından sonra daha sık görülür, 10-12 yaşında insidens en yüksek seviyededir. Yaş ilerledikçe kanser görülme riski artar.

2-Steroid Hormonlar ve Kısırlaştırma

Kedilerde meme kanallarının gelişimi östrojen tarafından uyarılırken, lobulo-alveolar sistem progesteron desteğiyle gelişir. Karnivorlarda memelerde görülen hiperplazik ve neoplazik oluşumlar bu hormonların aşırı uyarımlarıyla gelişebilir. Seksüel steroid hormonlar, meme tümörlerinin gelişimini etkilediği için, özellikle kısırlaştırılmamış veya geç kısırlaştırılmış kediler bu hastalıktan daha çok etkilenir. Erkek kedilerde nadir de olsa meme tümörüne rastlanır. Östrojen ve progesteron, tıpkı köpeklerde ve insanlarda olduğu gibi kedideki meme tümörlerinin gelişiminde önemli bir rol oynar. Östrojen ve progesteron esas olarak ovaryumlarda üretilir. Bunlar kısırlaştırma operasyonu sırasında uzaklaştırılır. Bu nedenle, erken kısırlaştırılan kedilerde meme tümörü gelişme riski daha düşüktür. Özellikle; prepubertal dönemde kısırlaştırılan kedilerde meme tümörlerinin oluşum riski büyük oranda azalmaktadır fakat düzenli olarak progesteron uygulanan kısırlaştırılmamış kedilerde bu risk artar. Bu nedenle kızgınlığı baskılamak için progesteron kullanımından kaçınmak gerekir. 

3-Beslenme 

Herbivorlara kıyasla karnivorlarda; doğada yaşayanlarla kıyaslandığında ise kısıtlı alanlarda bakılan karnivorlarda kanser görülme oranının daha yüksek olması beslenme ve üreme geçmişinin önemli risk faktörleri olduğunu vurgulamaktadır. Obezite, yağ oranı yüksek, lif oranı düşük besinler ve iyi beslenme nedeniyle erken seksüel olgunlaşma bu farklılığın sebebi olabilir.  

4-Irk Yatkınlığı

Bazı kedi ırklarının meme tümörüne genetik yatkınları vardır. Örneğin, Siyam kedilerinde meme tümörü oluşma ihtimali diğer ırklardan iki kat daha fazladır. Bu ırkta karşılaşılan meme tümörlerinin hemen hemen yüzde yüzü kötü huyludur. Ayrıca bu ırkta meme tümörü görülme yaşı diğer ırklara göre daha düşüktür. İran kedilerinde, Siyam kedilerindeki kadar yüksek bir oran olmasa da risk altındaki ırklardan biridir.

Meme Tümörünün Belirtileri

• Nodüllerin, çevresindeki bezsel dokudan daha sert bir kıvamda olması 
• Açık yaraları varsa temizlemek için bölgeyi yalama eğilimi
• Orta yaşı geçen kedilerde bir veya birden fazla meme kitlesi
• Meme ucunun şişkin olması ve eksudat görülmesi
• Dispne, öksürük (pulmoner metastazlar en sık gözlenen ölüm nedenidir), bir veya birden fazla bacakta lenfatik ödem, laminitis (ayak iltihabı), ve vücudun arka kısmında görülen parezisler (felç)
• Kedilerde iştahsızlık, yüksek ateş, çevreye ilgisizlik, ağrı, anemi gibi belirtiler de ortaya çıkabilir. 
•  İlgili meme lobunda inflamasyon ve/veya ülseratif lezyonlar görülmesi

Eğer evcil hayvanınız bu belirtileri gösteriyorsa, mercimek veya pirinç tanesi kadar kitleler farkettiğinizde bile en yakın zamanda veteriner hekiminize danışmalısınız!!!  Bazı tümör tipleri hızlı büyümeye yatkındır, bu sebeple mümkün olan en erken sürede teşhisin doğrulanması gerekir.

KÖPEKLERDE MEME TÜMÖRÜ

Meme tümörleri köpeklerde de en sık karşılaşılan tümör tipidir ve bu tümörlerin yaklaşık % 53,3’ü kötü huyludur. Köpek meme tümörlerinin nedenleri çok iyi anlaşılamamış olsa da steroid hormonlar, prolaktin, GnRH ve reseptörleri, bazı büyüme faktörleri, hayvanın yaşı, ırkı, beslenme durumu, genetik faktörler bu durumun oluşumunda rol oynayan faktörlerdendir. Kızgınlığın baskılanması amacıyla ekzojen olarak uygulanan progesteron hormonunun da meme tümörü oluşumunu etkilediği düşünülmektedir. Bazı köpek ırklarında meme tümörü oluşumu daha fazla görülmektedir. Kedilerde de olduğu gibi yüksek miktarda yağ içeren gıdalarla beslenme ve obezite meme tümörü oluşum riskini arttırır. Bu sebeple köpeklerde meme tümörünün oluşumunun engellemek için beslenmenin payı büyüktür. En riskli ırklar ise Daschund, İspanyol Cooker, Terrier ve Alman Çoban Köpekleri‘dir.

Hazırlayıcı Faktörler 

1-Yaş

Meme tümörlerinin oluşumunda yaş etkili faktörlerden biridir. Köpeklerde meme tümörlerinin görülme sıklığı orta ve ileri yaş köpeklerde daha fazladır. Köpeklerde benign (iyi huylu) meme tümörü görülme yaşı ortalama 8,9 yaş iken, malign (kötü huylu) meme tümörü görülme yaşı 10 yaş olarak bildirilmiştir. Ayrıca malign meme tümörü görülme riskinin en yüksek olduğu köpekler 13 yaşındaki dişi köpeklerdir.

2-Kısırlaştırma

Köpeklerde erken yaşta kısırlaştırma meme tümörünün oluşum riskini büyük ölçüde azaltır.  

3-Büyüme Faktörleri 

Normal ve tümörlü meme dokusunun büyümesi sadece steroid hormonlarla değil aynı zamanda büyüme faktörleri ile de uyarılır. Bu faktörler bölgesel olarak sentezlenirler ve tümör büyümesini düzenlerler.

4-Irk Yatkınlığı 

Köpeklerde meme tümörü oluşumunda yüksek riskli ırklar coğrafik konuma göre değişkenlik göstermektedir. Toy Poodle, minyatür Poodle, İngiliz Springer Spaniel, Cocker Spaniel, Pulis, İngiliz Setter, Pointer, Alman kurdu, Maltese, Yokshire Terrier ve Dashund, meme tümörü gelişim riski en yüksek olan ırklardır.

5-Beslenme ve Obezite

İnsanlarda olduğu gibi köpeklerde de meme tümörü oluşumuna hazırlayıcı faktörler arasında yağlı gıdalarla beslenme yer almaktadır. Mama yerine ev yemeği ve kırmızı et ile beslenen köpeklerde meme tümörü görülme riski yüksektir. Bir yaşından büyük olan genç köpeklerde obezite görülmesi ileri yaşlarda meme tümörü oluşumunu tetikleyen diğer bir risk faktörüdür. Diğer faktörlerden biri de yüksek miktarda sığır ve domuz eti, düşük miktarda tavuk eti ile beslenme olarak gösterilebilir. Bu şekilde yüksek kolesterol içeren protein ile beslenme tümör gelişimini hızlandırmaktadır.

Bunların yanı sıra genetik faktörlerden, bazı fiziksel ve kimyasal uyaranlardan dolayı da meme tümörünün görülme ihtimali artabilir.

Meme Tümörünün Belirtileri

• Karın derisinin altında bir veya daha fazla ele gelen kitle (genellikle sert ve nodülerdir)
• Meme ucundan kanlı,iltihaplı veya seröz karakterde akıntı gelmesi
• Tümör metastaz yapmışsa (vücudun diğer bölgelerine yayılmışsa), halsizlik, iştahsızlık, kilo kaybı, nefes almada zorluk görülebilir.
• Ülserasyon veya inflamasyon görülebilir.

Ayırıcı Tanı

• Fibroepitelyal hiperplazi
• Mastitis
• Apse
• Yalancı gebelik
• Abdominal – İnguinal fıtık

Bu blog yazısı Arş. Gör. Mert SARILAR tarafından doğrulanmıştır.

FOTOĞRAFLAR

https://urbananimalveterinary.com/event/breast-cancer-in-cats-and-dogs

https://www.sciencedirect.com/journal/journal-of-feline-medicine-and-surgery/vol/8/issue/6

KAYNAKLAR                      

Günay Uçmak Z, Kırşan İ. Kedilerde meme tümörlerinin patofizyolojik seyri ve tedavi al ternatifleri. Kırşan İ, editör. Köpek ve Kedi lerde Meme Tümörleri ve Güncel Yaklaşımlar. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2021. p.56-64. 

Günay Uçmak Z, Enginler SÖ. Köpek meme tümörlerinin oluşumuna etkili faktörler ve ko ruyucu yaklaşımlar. Kırşan İ, editör. Köpek ve Kedilerde Meme Tümörleri ve Güncel Yakla şımlar. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2021. p.93-100.