Evcil hayvanlar arasında ayrı bir yeri olan köpeklerimizin adı geçtiğinde aklımıza her seferinde geçirdiğimiz güzel ve sağlıklı zamanlar gelse de köpek sahipleri olarak onların da çeşitli sağlık problemleri yaşayabileceklerini biliyoruz. Peki bu çeşitli rahatsızlıklar için erken tanının ne kadar önemli olduğunun bilincinde miyiz? 

Bu blogun konusu olan kalp kurdu enfeksiyonu da bahsettiğimiz gibi erken tanısı oldukça önemli ve köpekler için ayrı önemi olan hastalıklardan birisidir.

Öyleyse köpeklerde kalp kurdu hastalığı nedir?

Köpek kalp kurdu hastalığı, dünyada yaygın olarak görülen, erişkin formunun adı her ne kadar kalp kurdu olarak bilinse de pulmoner arterlere yerleşen ve taşıyıcı olarak sivrisinek türlerinin taşıdığı bir nematod olan Dirofilaria immitis’in sebep olduğu paraziter bir hastalıktır.

Dirofilaria immitis nedir?

Ara konakları (vektör) Culex, Aedes ve Anopheles cinslerine bağlı sivrisinekler olan ve sivrisinek ısırığı ile bulaşan, başlıca konakları her ne kadar köpekler olsa da ara sıra kedi, daha seyrek olarak at, insan, deniz aslanlarında görülebilen ve çeşitli larva formlarına (L1, L2,L3, L4, L5) sahip nematod bir parazittir.

Hastalığın patofizyolojisi (işlev bozukluğu) nedir?

Aslında hastalık, enfekte olmuş sivrisineklerin köpeklerden kan emmesi sırasında 3. dönem larvalarını köpeklerin derilerine bırakması ile başlar. Bırakılan L3 formundaki larvalar deri altı kaslara ve bağ dokuya ulaşarak L4 formuna ulaşırlar. Yaklaşık 70. güne kadar bu dokularda göç eden larvalar pulmoner artere ulaştıklarında artık dolaşım sisteminde yetişkin form halini alırlar ve ortalama 10 cm boyutunu ulaşmış olurlar. Olgun yetişkin formundaki parazitler cinsel olgunluğa ulaştıklarında dişiler mikrofilaryaları (L1) dolaşım sistemine bırakırlar ve bu formlar enfekte olmamış sivrisinekler tarafından alınır. Bu kan emme işlemi sırasında enfekte olan sivrisinekler ile kurtların yaşam döngüsü tamamlanmış olur.

Kalp kurtları kendilerinde Wolbachia spp. adındaki endosimbiyotik bir bakteriyi bulundururlar. Bu bakterilerin elimine edilmesinin kalp kurtları üzerinde olumsuz etkileri bulunmaktadır ayrıca Wolbachia’nın, bağışıklık yanıtını tetiklediği de düşünülmektedir.

Dirofilaria immitis yaşam döngüsü

Köpeklerin dolaşım sisteminde bulunan kurtlar pnömonitise ve pulmoner arterin duvarında kalınlaşmaya sebep olarak damarlarda oluşan yangıları da oluştururlar; daha sonrasında dolaşım sisteminde yaşayan bu kurtlar öldüklerinde tromboemboliye sebep olarak pulmoner arteri ve dallarını tıkarlar. Bu süreç devam edip ilerledikçe akciğer lezyonları ve çok daha ciddi vakalarda konjestif kalp yetmezliği görülmektedir.

Köpeklerde gelişen klinik semptomlar nelerdir?

Dirofilaria immitis’e sahip olan köpeklerin çoğunda klinik semptomlar aslında gözükmemektedir.

• Öksürük, taşipne, dispne gibi tipik solunum sistemi bulguları
• Egzersizlere ve çeşitli fiziksel aktivitelere karşı intolerans
• İştahsızlık ve yanında gelen kilo kaybı
• Senkop (bayılma)
• Asites 
• Hemoglobinüri
• Daha şiddetli seyreden durumda Kaval sendrom hastalığı (Vena kava superior denilen ana damarın tıkanması ile oluşan hastalık)

Hastalıkta Tanı

Kalp kurdu enfeksiyonu çoğu kez bilinçli bir şekilde yapılan yıllık kontroller sırasında fark edilir. Dolaşım sisteminde bulunan dişi antijenleri tespit eden oldukça hassas tanı testleri bulunmaktadır ve dişi antijen testi oldukları için dolaşımda sadece erkek parazitler bulunuyorsa ve parazit sayısı oldukça az ise test negatif sonuç verebilmektedir.

Kan frotilerinde veya knott tekniği ile direkt periferal kanda bulunan mikrofilaryalar (L1) tespit edilebilir.

İdrar analizi, kan tahlili ve toraks röntgen görüntüsü her ne kadar hastalığın şiddetini belirlemek için kullanılsa da direkt olarak toraks röntgeni görüntüsünde yetişkin kurtlar görülebilmektedir.

Ayrıca alınan anamneze ve görülen semptomlara bağlı olarak alınan dışkıda larva saptanması ile ayırıcı tanı da mevcuttur.

Peki pozitif vakalarda yapılması gerekenler nelerdir?

Öncelikle kalp kurdu tanısı konulan köpeklerin, hastalıktan erken tanı ve doğru tedavi ile  kurtulabildikleri unutulmamalıdır. Bu konuda hasta yakınlarının evcil hayvanlarını yıllık sağlık kontrollerine götürmeleri ve onları yakından takip etmeleri oldukça önemlidir. Tedavinin amacı pozitif köpeklerde yetişkin parazitleri öldürmeye ve gelişebilecek ek akciğer, akciğer damarları ve kalp hasarlarının önlenmesine yönelik olmalıdır. Tedavi içeriği ve korunma yöntemleri hakkında daha fazla bilgi için veteriner hekimlere başvurulmasının en doğru yaklaşım olduğu gerçeği unutulmamalıdır.

Bu blog yazısı Vet. Hek. Elif KENAR tarafından doğrulanmıştır.

FOTOĞRAF

TOPARLAK, M. TÜZER, E. (2012) VETERİNER HELMİNTOLOJİ. İstanbul, Türkiye: Müfit TOPARLAK, Son erişim tarihi: 22.03,2024

KAYNAKÇA

MERAL, Y., BAKIREL, U., & ÇAKIROĞLU, D. (2007). Echocardiographic Diagnosis of Heartworm Disease (Dirofilaria immitis) in a Dog. Journal of Istanbul Veterinary Sciences(3), 1-10.

SCHAER, M. GASCHEN, F. (2019) Köpek ve Kedilerin Klinik Hekimliği. Konya, Türkiye: Nuri ALTUĞ, Son erişim tarihi: 22.03.2024

TOPARLAK, M. TÜZER, E. (2012) VETERİNER HELMİNTOLOJİ. İstanbul, Türkiye: Müfit TOPARLAK, Son erişim tarihi: 22.03,2024