Cheyletielloz, Cheyletiella cinsine ait mikroskobik akarların neden olduğu bir deri hastalığıdır. Akarlar, büyük oranda evcil hayvanların sırtında, omuzlarında, boyun bölgelerinde yoğunlaşır. Bu akarlardan en yaygın olarak bilinen türler: Cheyletiella blakei (kedilerde), Cheyletiella yasguri (köpekler) ve Cheyletiella parasitivorax (tavşanlar, köpekler ve kediler).  

Cheyletiellid akarları bulaşıcıdır ve konakçıya özgü değildir; bu nedenle kediler köpeklerden C. yasguri veya tavşanlardan C. parasitivorax istilası da alabilir.

Cheyletiellozis zoonoz bir hastalıktır. Enfekte hayvanlarla yakın temas halinde olan insanlarda da deri reaksiyonlarına neden olabilir.

Kedi ve köpek yavruları arasında hızlıca yayılan cheyletielloz, uzun tüylü hayvanlarda daha sık görülür. Özellikle yavru köpeklerde ve yüksek hayvan popülasyonu olan yerlerde (barınaklar, çoklu hayvan bakılan evler vb.) yaşayan kedi ve köpeklerde sıklıkla rastlanan bir hastalıktır.

Hastalık, konaklar arasında pireler gibi vektörler aracılığı ile yayılabilir. Bu nedenle tedavi edilmez ise geniş bir yayılma potansiyeline sahiptir. 

Yumurtalar kıl teline tutunur ve tüm yaşam döngüleri (yumurta, larva, iki nimfal evre ve yetiskin) tek bir konakta yaklasik 35 günde tamamlanır.

Bu parazitler, evcil hayvanların derisinde yaşayarak konak hayvanda kaşıntı, kepeklenme ve cilt lezyonları gibi klinik belirtilere yol açar. Bazı durumlarda hayvanlar klinik belirti göstermeden de hastalığı taşıyabilirler. 

Akarlar epidermal döküntülerdeki psödotünellerde yaşar ve yuva yapmazlar. Kıl üzerinde aktif olarak hareket ederek “yürüyen kepek” adını almışlardır.

Tedavi genellikle ektosit ilaçlar, topikal uygulamalar veya sistemik tedavilerle yapılır ve çoğu durumda etkili bir tedaviye yanıt alınır. 

Hastalığın prognozunu incelediğimizde, tedaviden sonraki birkaç günde klinik iyileşme beklenir. Tedavinin başarısızlığı genelde ortam şartlarının kötü devam etmesi, yüksek hayvan yoğunluğuna bağlı meydana gelir. Tedavi başarısızlığı durumunda altta yatan diğer nedenlerin (Atopi, endokrin hastalıklar vb.) olabileceği unutulmamalıdır.

Bu blog yazısı Vet. Hek. İbrahim Halil KAYA tarafından doğrulanmıştır.

Kaynakça:

Bishop, B. F., Bruce, C. I., Evans, N. A., Goudie, A. C., Gration, K. A. F., Gibson, S. P., Pacey, M. S., Perry, D. A., Walshe, N. D. A., & Witty, M. J. (2000). Selamectin: A novel broad-spectrum endectocide for dogs and cats. Veterinary Parasitology, 91(2-3), 163-176.

Chailleux, N., & Paradis, M. (2002). Efficacy of selamectin in the treatment of naturally acquired cheyletiellosis in cats. Canadian Veterinary Journal, 43(10), 767-770. 

Curtis CF. Current trends in the treatment of Sarcoptes, Cheyletiella and Otodectes mite infestations in dogs and cats. Vet Dermatol. 2004;15(2):108-114. doi:10.1111/j.1365-3164.2004.00362.x

Dinçer, Ş., & Karaer, Z. (1985). Türkiye’de bir kedide ilk Cheyletiella blakei Smiley, 1970 (Acari: Cheyletiellidae) bulgusu. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 32(2), 250-257.

Gülanber, A. (2003). İstanbul’da bir kedide cheyletiellosis olgusu. İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 29(1), 71-75.

Krautmann, M. J., Novotny, M. J., De Keulenaer, K., Godin, C. S., Evans, E. I., McCall, J. W., Wang, C., Rowan, T. G., & Jernigan, A. D. (2000). Safety of selamectin in cats. Veterinary Parasitology, 91(2-3), 393-403.

Kurtdede, A., Alkan, Z., & İlhan, T. (1994). Kedi cheyletiellosisinin ivermektin ile sağaltımı. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 41(2), 275-279.

Lewis, D. T., Merchant, S. R., & Neer, T. M. (1994). Ivermectin toxicosis in a kitten. Journal of the American Veterinary Medical Association, 205(4), 584-586.

Scarampella, F., Pollmeier, M., Visser, M., Boeckh, A., & Jeannin, P. (2005). Efficacy of fipronil in the treatment of feline cheyletiellosis. Veterinary Parasitology, 129(3-4), 333-339.

Turan, H., Turan, A., Çoban, G., & Gönen, I. (2012). Cheyletiella dermatiti: Bir olgu sunumu. Klimik Dergisi, 25(3), 127-129.

Ütük, A. E., & Dumanlı, N. (2015). Prostigmata. In K. Z. Karaer & N. Dumanlı (Eds.), Arthropodoloji (1st ed., pp. 95-114). Ankara: Medisan Yayınevi.