Babesiozis, Babesia cinsi protozoonların neden olduğu köpeklerin eritrositlerine yerleşen, kaynağı kene olan ve bu nedenle daha çok ilkbahar aylarının sonunda görülen protozoal bir enfeksiyondur.

Etiyoloji

Enfeksiyonda bulaşma, eritrositlerin içerisinde biçimleri birbirlerinden farklı Piroplasmidea ailesine bağlı olan Babesia türlerinin keneler ile vektörel, kan nakli, transplasental veya kontamine aletler ile bulaşması şeklindedir. Ayrıca hastalığın köpeklerin kavgaları sırasında da birbirlerine bulaştırdıkları düşünülmektedir.

Köpeklerde en önemli ve en çok görülen Babesia spp. şunlardır: B. canis ve B. gibsoni.

İxodes ricinus

Keneler ile ilgili olan vektörel bulaşma hastalığın en sık görülen asıl bulaşma kaynağı olarak bilinmektedir, bu nedenle enfeksiyonun insidensi kenelerin aktivasyonları ile oldukça ilişkilidir.

Babesiozis için vektörlük yapan keneler ise şöyledir: Boophylus spp, İxodes spp, Haemophysalis spp, Hyalomma spp, Rhipicephalus spp ve Dermacentos spp. 

Patogenez

Babesia türleri, eritrositlerin içerisine girerler ve hayvanı enfekte ederler. Böylece enfekte hayvandan kan emen keneler bu paraziti sindirim sistemine alır ve kenenin sindirim sisteminde protozoonlar serbest hale geçer. Serbest hale geçen protozoonlar kenenin bağırsak epitelinde çoğalırlar. Buradan kenenin tükürük bezlerine gelen protozoonlar burada tekrar çoğalma gösterirler. Tükürük bezlerinde çoğalan parazitler, salyada birikir ve kan emme sırasında keneden yeni hayvana geçer. Protozoonlar yeni konakçının eritrositlerine yerleşirler ve çoğalırlar, daha sonrasında yeterince çoğalma sonrası dolu eritrositlerde parçalanma meydana gelir.

Klinik semptomlar

Çoğu hayvan türünde semptomlar neredeyse aynıdır. Enfeksiyonun klinik seyri kronik, akut, subakut olabilir fakat en sık görülen formu akut formudur. Başlıca semptomları;

• Yüksek ateş
• Halsizlik
• Hemoglobinüri (hastalık köpeklerde direkt enfeksiyöz hemoglobinüri olarak da isimlendirilir)
• Hemolitik anemi
• İştahsızlık 
• Canlı ağırlık kaybı
• İkterus 
• Taşikardi 
• Hyperpnea
• Deride kanamalar
• Karın duvarında ağrı 

Ek olarak splenomegali, lenfadenopati ve trombositopeni görülebilir.

Tanı

Hastada yüksek ateş, kene enfestasyonu, hemoglobinüri ve ikterus semptomları görülmesi enfeksiyonu düşündürmektedir. 

https://www.sirinvet.com/post/babesiozis

Kesin tanı, periferik kandan alınarak Giemsa boyama ile hazırlanan kan frotilerinde Babesia türlerinin eritrositlerin içinde tek veya birlikte ‘armut benzeri’ şekilde görülmesiyle konur. Fakat bu yöntem kronik veya latent dönemde işe yaramaz ve serolojik testlere (PCR, ELİSA ve IFAT) başvurulur.

Bu blog yazısı Vet. Hek. Elif KENAR tarafından doğrulanmıştır.

KAYNAKLAR

SCHAER, M. GASCHEN, F. (2019) Köpek ve Kedilerin Klinik Hekimliği. Konya, Türkiye: Nuri ALTUĞ, Son erişim tarihi: 20.09.2024