Hidroterapi, hayvanlarda kas-iskelet sistemi rahatsızlıklarının tedavisinde ve genel sağlık durumunun desteklenmesinde sıklıkla kullanılan etkili bir yöntemdir. Suyun kaldırma kuvveti, eklemlere uygulanan yükü hafifletirken, sıcaklık ve basınç özellikleri kan dolaşımını artırarak kasların rahatlamasına ve ağrıların azalmasına yardımcı olur. Bu yazıda, hidroterapinin hayvanlar üzerindeki fizyolojik etkilerini bilimsel veriler doğrultusunda ele alacağız.

Suda terapinin birkaç prensibi bulunmaktadır. Relatif yoğunluk, bir cismin ağırlığının aynı hacimdeki suyun ağırlığına oranı olarak tanımlanır. Zayıf ya da yoğun kas kütlesine sahip hayvanlar, suda batmaya daha yatkındır ve bu durum, egzersiz sırasında harcanan eforu azaltmak amacıyla can yeleği kullanımını gerektirebilir. Yağ oranı yüksek hayvanlar ise su üzerinde daha kolay kalabilir. Hayvanların su içinde denge sağlaması için ek ağırlıklar kullanılabilir; bu da öz ağırlığı artırarak hayvanın su üzerinde kalabilmesi için daha fazla çaba göstermesini gerektirir.

Suyun kaldırma kuvveti, bir cismin suya batırıldığında ağırlığındaki belirgin bir azalmaya yol açar ve bu yukarı yönlü kuvvet, zayıf kaslar ile ağrılı eklemlerin rehabilitasyonunda büyük fayda sağlar. Eklemler üzerindeki baskıyı hafifleterek hayvanın daha rahat ve ağrısız bir şekilde dik durmasını ve hareket etmesini destekler.

Hidrostatik basınç, bir sıvı tarafından suya daldırılan cismin tüm yüzeyine uygulanan basıncı ifade eder ve bu basınç, sıvının yoğunluğu ve cismin batma derinliği ile ilişkilidir. Bu özellik, suya daldırılmış ekstremitelerde ödemi hafifletir ve dolaşımı iyileştirir. Aynı zamanda egzersiz sırasında kan akışını artırarak ağrıyı azaltır.

Viskozite, su molekülleri arasındaki bağlanma kuvvetinin oluşturduğu direnci ifade eder ve bu direnç, kas gücünün geliştirilmesine, duyusal farkındalığın artırılmasına ve kardiyovasküler sağlığın iyileştirilmesine katkı sağlar. 

Yüzey gerilimi ise su moleküllerinin yüzeyde oluşturduğu çekim kuvvetidir. Bu gerilim, güçsüz hayvanların ekstremitelerini sudan çıkarmasını zorlaştırabilir. Bu gibi durumlarda, hayvanın tamamen suyun içinde kalacağı egzersizler tercih edilmelidir.

Suda egzersizin terapötik yararları:

• Kasların kuvveti ve dayanıklılığını artırmaktadır.
• Kardiyovasküler direnci artırır yani kalp ve damar sisteminin performansının iyileşmesini sağlar.
• Eklem hareket açıklığının geliştirilmesinde yararlanılır.
• Ağrıyı azaltmaktadır.
• Hastanın mental olarak kendini iyi hissetmesine yardımcı olur.
• Yumuşak dokunun ekstansiyon kabiliyetini, kas kuvvetini ve kütlesini arttırır. Kas spazmını azaltır. 

Ağrı hafiflemesi ve eklemlerin daha rahat kullanılmasıyla beraber daha az ağrı hisseden hayvanlar, hareketlerini daha rahat yapabildikleri için hem fiziksel iyileşme sürecine katkı sağlanır hem de özgüvenleri yeniden kazandırılır. Özellikle felçli hayvanlarda, bu özgüvenin geri kazanılması rehabilitasyonun kritik bir parçasıdır. Egzersiz yapılan suyun sıcaklığı ortalama 26-28 ^oC olmalıdır. Ilık su kan dolaşımını ve eklemlerin fleksiyon kapasitesini artırmada etkili olacaktır.

Suda yürüme bandıyla yapılan hidroterapi, atrofiye uğramış kas gruplarını güçlendirmek, kan dolaşımını artırmak ve eklemlerde doğru açılarda germe (ekstansiyon) ve bükme (fleksiyon) hareketlerini teşvik etmek için idealdir. 

Tedavi süreci ilerledikçe, hayvanın fiziksel aktivitesini ve keyifli zaman geçirmesini sağlamak amacıyla yüzme egzersizleri de programa dahil edilebilir. Hayvanlar, havuzda yüzerken suyun üzerinde duran oyuncaklarla aktif egzersiz yapmaya teşvik edilir. Bu yaklaşım, hem fiziksel iyileşmeye hem de zihinsel rahatlamaya katkı sağlar.

Hidroterapi, birçok hastalığın tedavisinde sadece fiziksel iyileşme sunmakla kalmaz, aynı zamanda hayvanların genel yaşam kalitesini artırır ve sahipleriyle daha mutlu bir ilişki kurmalarına yardımcı olur.

Hidroterapi Tedavisi Uygulanan Hastalıklar:

• Felçli köpek tedavisi
• Felçli kedi tedavisi
• Köpeklerde fıtık problemleri
• Köpeklerde eklem hastalıkları
• Köpeklerde yürüme ve denge bozuklukları
• Köpeklerde kalça çıkığı
• Kedi ve köpeklerde patella luxasyonu (Diz çıkığı)
• Kedi ve köpeklerde obezite
• Kedi ve köpeklerde operasyon sonrası iyileşme süreçlerinde
• Köpeklerde çapraz bağ hastalıkları
• köpeklerde menisküs hasarları
• Köpeklerin dejeneratif eklem hastalıklarında (Osteoartritis)

Hidroterapi, suyun sıcaklığı, derinliği ve hayvanın hareket biçimi gibi parametrelerle özelleştirilebilir. Bu nedenle tedavi planı her hayvanın ihtiyacına göre veteriner hekimler ve fizyoterapistler tarafından belirlenmelidir.

Bu blog yazısı Vet. Hek Ceren Nur GİRAY tarafından doğrulanmıştır.

Kaynaklar:

Ankara Üniversitesi Açık Ders Slaytları, Hidroterapi.

Millis, D. L., & Levine, D. (2013). Canine Rehabilitation and Physical Therapy. Saunders.

Levine, D., et al. (2010). “Aquatic therapy for rehabilitation of canine patients.” Veterinary Clinics of North America: Small Animal Practice, 40(1), 171-186.

İnternet sitesi kaynakları:

FizyoVet Veteriner Kliniği ve Pet Fizik Tedavi Merkezi, https://www.fizyovet.com/hidroterapi#:~:text=Suda%20Y%C3%BCr%C3%BCme%20Band%C4%B1%20ve%20Hidroterapi,(b%C3%BCkme)%20hareketlerinin%20yap%C4%B1lmas%C4%B1%20sa%C4%9Flan%C4%B1r. 

Resimler:

https://bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/kaldirma-kuvvetini-olcmek-cok-mu-zor

https://www.westchestervetmedcenter.com/site/blog/2021/04/13/benefits-hydrotherapy-for-dogs