Yurdumuzda etli çiğ köfte satışı 2004 yılından bu yana yasak. Sebeplerinden biri ise özellikle çiğ veya az pişmiş domuz etinin yenmesiyle bulaşan bir nematod parazit olan Trichinella spiralis. 2004 yılının ocak ayında İzmir’de yedikleri çiğ köftede sebebiyle yüzlerce yurttaşımız trişinoz hastalığına yakalandı. Yaşanan bu acı olay, etli çiğ köftenin yurdumuzda yasak olmasının sebeplerinden biri oldu.

Trichinella spiralis, domuz, kemirgen, at, porsuk, ayı, tilki, kurt, insan gibi memelilerde, bazen de kuşlarda görülen ve trişinozis hastalığına neden olan bir nematod parazit. Maalesef ki Trichinella türlerinin sebep olduğu hastalık trişinozis, dünyadaki en yaygın zoonoz hastalıklardan biri. Dünya çapında milyonlarca insanın trişinozis ile enfekte olduğu bildiriliyor. Trichinella spiralis, enfekte başka bir konağın kaslarını yiyerek bir konağa bulaşıyor. Trichinella cinsine ait türler yalnız T. spiralis ile sınırlı değil. T. britovi, T. pseudospiralis, T. nativa da trişinozise sebep olan türler arasında.Trichinella spiralis’in larvaları çizgili kaslarda kist içinde bulunur. Parazitler önce ince barsakta erişkin döneme ulaşır. Larvalar dolaşım sistemine lenf yoluyla girer ve buradan organ ve dokulara yayılırlar. Çizgili kaslara giden larvalar kas hücrelerini deler ve burada konak reaksiyonu sonucu etrafları kapsülle çevrilir.

Bulaş yolları

İnsanlarda bildirilmiş olan trişinellozis vakalarının çoğu çiğ veya iyi pişirilmeyen kistli domuz etinin yenilmesi kaynaklıdır. Domuz etinin pek tüketilmediği ülkemizde trişinellozun yayılması şaşırtıcıdır.

Eti yenen atlar ise trişinellozis salgınlarına sebep olan başka bir evcil hayvandır. Etken, enfekte farelerin atların yemlerine karışması ve atları kontamine etmesiyle bulaşabiliyor. Neyse ki at eti kaynaklı trişinelloz salgını bildirimi Avrupa’da ve dünyada da oldukça az.

Bu blog yazısı Veteriner hekim Nesli Gözde Erdoğan tarafından onaylanmıştır

Kaynakça

*Aypak S., Aysul N., Bakırcı S., Karagenç T., 2013, Aydın İlinde Avlanan Yaban Domuzlarında Trichinella sp. Varlığının Araştırılması, Animal Health Prod and Hyg, 2013-2 : 203 – 205. Erişim tarihi: 2025-07-17.

*Girişgin O., Girişgin A., Akyol Ç., Çimenlikaya N., Saygın B., 2021, Bazı Vahşi Kuşlarda Trichinella spp. Larvasının Araştırılması, Harran Üniv. Vet. Fak. Derg., 2021; 10 (1): 73-76, DOI:10.31196/huvfd.914936 . Erişim tarihi: 2025-07-17.

*Terzi Gülel G., Çadırcı Ö., Gücükoğlu A., Alişarlı M., 2015, Gıda Yoluyla Bulaşan Paraziter Hastalıklar, Turkiye Klinikleri J Food Hyg Technol-Special Topics 2015;1(3), 109-116. Erişim tarihi: 2025-07-17.

*Çakır N., 2005, Güncel Bir Halk Sağlığı Sorunu: Trişinellozis, Flora 2005;10(4): 163-170. Erişim tarihi: 2025-07-17.

*Sırmatel F., TRİŞİNELLOZİS Erişim tarihi: 2025-07-17.