Lens luksasyonu; lensin tutucu bağları olan zonüler liflerin gelişimsel bir bozukluğu, dejenerasyonu veya kopma, yırtılma gibi travmalar sonucunda lensin normal konumundan kısmen veya tamamen uzaklaşması esasına dayanan oküler hastalıktır. Terrier ırkı köpeklerin; Burmese, Siamese, Persian ve Himalayan ırkı kedilerin hastalığa genetik olarak yatkınlıkları bulunmaktadır.

Bu fotoğraf; https://luckypet.com.tr/lens-luksasyonu-belirtiler-nedenler-ve-tedavi-yontemleri/

Lens luksasyonunda lens, anterior olarak ön kamaraya ya da posterior olarak vitreus boşluğuna doğru tamamen yer değiştirebilir. Sublukasyon yani kısmi yer değiştirme tablolarında ise dorsal, ventral ya da yanlara doğru bir yer değişikliği söz konusu olabilir. 

Hastalığın Nedenleri Nelerdir? 

Lens luksasyonu olgusunun altında bir doğmasal anomali, gelişim yetersizliği, farklı bir oküler hastalık veya travma yatıyor olabilir. 

Herhangi bir hastalığa bağlı olmaksızın oluşan lens luksasyonları “primer lens luksasyonu” olarak nitelendirilir. Primer lens luksasyonunun zonüler malformasyonlardan kaynaklandığı düşünülür. Klinik tablo bilateral seyrederken gözlerdeki yer değişikliğinin başlangıç zamanı farklılık gösterir.

Lens luksasyonu başka bir hastalıktan köken alıyorsa bu tip tablolara “sekonder lens luksasyonu” ismi verilir. Sekonder lens luksasyonları, primer lens luksasyonunun tersine genellikle tek taraflı şekillenir. Buftalmus hastalığıyla göz küresi çevresinin kalınlaşması sonucunda zonüler liflerin bir kısmının yırtılması ve hastalığın meydana gelmesi sekonder lens luksasyonuna bir örnektir. Üveitis sonucu göz içindeki inflamasyonun zonüler lifleri zayıflatmasıyla ortaya çıkan lens luksasyonu da başka bir örnek olarak gösterilebilir. Bu örnekte genellikle lens, anterior pozisyona düşer. Bununla birlikte, humor aquosus isimli göz sıvısının ön kamaradan çıkış yolu bozulur ve pupiller blok meydana gelir; böylece göz içi basınç artar, yani glokom şekillenir. Dolayısıyla üveitis-lens luksasyonu-glokom üçlüsü yaygındır. Köpeklerdeki ileri derece katarakt tablolarında lensin ağırlığı ve yoğunluğu artar, zonüler liflerin lensi taşıması zorlaşır ve bu da zonüler liflerin kopmasına ve dolayısıyla da lens luksasyonuna veya sublukasyonuna sebep olur. Toxoplasma gondii paraziti de kedilerde üveite sebep olduğu için dolaylı olarak bahsedilen hastalığa neden olacaktır. İntraoküler neoplazmaların zonüler liflerde gerçekleştirdiği hasar da hastalığın sebeplerinden biri olabilmektedir.

Hastalığın Belirtileri Nelerdir?

Anterior luksasyon tablolarında genellikle epifora denilen göz sulanması ve göz kapağında kasılma artışı anlamına gelen blefarospazm görülmektedir. Konjunktival damarların belirginleşmesi de sık görülen bir belirtidir. Lens opak veya sklerotik ise normalde görünmemesi gereken ön kamarada kendini gösterir fakat lens şeffafsa ya da şiddetli bir kornea ödemi varsa lensi görmek zorlaşabilir. Lensin endotele temas ettiği bölgede kornea ödemi oluşabilir ve bu da kendini genellikle bir buğulanma şeklinde gösterir. Lens çıkarılsa dahi korneal ödem kalıcı olabilir. Ayrıca lensin pupil bölgesinde hareket etmesi de mümkündür.

Sublukasyon durumlarında normal şartlarda lensin arkasında bulunan vitreus telleri ön kamaraya sarkıp görünür hale gelebilir. İris artık lens tarafından desteklenmediği için iridodonezis yani iris titremesi ve zonüler liflerin lensi tutması zorlaştığı için de fakodonezis yani lens titremesi gözlenebilir. Asemptomatik ilerlemesi de mümkündür.

Posterior luksasyon olgularında ise afakik hilal belirtileri görülür (lens arka kamaraya kaydığı için ya direkt görünmez ya da kenarları hilal şeklinde kısmen görülebilir) ve opak olması durumunda ventral vitreus’ta yatar halde görülür.

Hastalığın tanısı nasıl gerçekleştirilir? 

Tanıda direkt oftalmoskopi kullanılır. Kornea opak olmadığı ve pupillaların genişletilmediği/genişletilemediği durumlarda yerinden oynamış bir lens görünümü tanı konması için yeterlidir. Kornea ödemi veya başka bir sebeple görüntü alınamazsa ultrasonogrofik muayene gerekir. Luksasyonun karakterini saptamak için ırk predispozisyonu ve diğer göz hastalıklarını mevcudiyetine göre bir yol haritası izlenir. 

Bu blog yazısı Vet. Hek. Erdi Akyürek tarafından doğrulanmıştır.

KAYNAKÇA 

Glaze, M. B. (2005). Congenital and hereditary ocular abnormalities in cats. PubMed. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15948421 ,Erişim Tarihi: 27.10.2025

Narfström, K. (2016). Hereditary and congenital ocular disease in the cat. PMC. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC10832803, Erişim Tarihi: 27.10.2025

Ayalp, E., & Çalışkan, M. (2025). Kedi ve köpeklerin göz hastalıkları. Akademisyen Kitabevi. Erişim Tarihi: 27.10.2025