Kedi ve köpeklerin kulak uyuzu sadece kulaklarında mı görülür? Yaşam döngüsü nasıldır? Ne zaman kulak uyuzundan şüphelenmeliyiz? Biraz Otodectes cynotis isimli minik parazit üzerine konuşalım. 

Yavuz Alperen YILMAZ hasta arşivinden

Parazitin biyolojisi nasıldır? 

Otodectes cynotis, kazıcı olmayan ve epidermis yüzeyinde yaşayan kulakta kahve telvesi görünümüyle karakterize bulgulara sebep olan prosoptid bir parazittir. Genellikle kedi ve köpeklerin dış kulak yoluna yerleşen O. cynotis’in yaşam çemberi 3 hafta sürer. Bu parazitler yumurtalarını yapışkan bir salgı ile konaklarının kulak yolu yüzeylerine tuttururlar. 4 günlük bir inkübasyon periyodundan sonra yumurtadan çıkan larvalar sırasıyla protonimf ve deutonymf formlarına dönüşür. Deutonymf formuna arkadan tutunan erkek erişkin parazit, deutonymf’in dişi çıkması durumunda kopulasyonun gerçekleşmesine sebep olur. Böylece dişi parazit yumurta taşıyan hale gelir. 

Mikroskop altında bu parazitin erkeği ve dişisi anlaşılabilir mi? 

Bu parazitlerin erişkin formlarında belirgin bir cinsel dimorfizm vardır. İki cinsiyette de ön 4 bacakta eklemsiz kısa saplar ve vantuzlar bulunurken yalnızca erkeklerin arka bacaklarında vantuz mevcuttur. Erişkinler 2 ay yaşar. Doğal koşullarda çevrede ise en fazla 12 gün yaşayabilirler.  

Kulakta kahve telvesi görünüme nasıl sebep olur? 

Bu akarlar beslenmesini süperfisyal epidermisteki epidermal döküntüler ve doku sıvısı ile gerçekleştirirler. Akarlar beslendikçe konağın dış kulak kanal epiteli irritasyona maruz kalır ve böylece bu kanal serumen, kan ve akar döküntüleri ile dolar. İşte bu akıntı tipik olarak “kahve telvesi” görünümünü alır. 

Gözlenen klinik bulgular nelerdir? 

Kulak kiri, hayvanın sürekli başını sallaması, kulağını kaşıması ve aşağıya sarkıtması, kulak dışında yara oluşumu ve alopesi başlıca belirtilerdir. Akıntı miktarı ve kaşıntı şiddeti özellikle kedilerde değişkenlik gösterir. Bazı kedilerde fazla miktarda akıntı olmasına rağmen klinik bulgu gözlenmezken bazılarında ise minimal bir akıntı varlığına rağmen şiddetli bir kulak kaşıma davranışı görülebilir. Köpeklerde ise genellikle minimal bir akıntı ve şiddetli bir kulak kaşıma davranışı ön plandadır. Tüm bunlarla birlikte akar kulakla sınırlı bir tabloya sebep olabileceği gibi farklı bölgelerde de lezyonlara sebep olabilir: boyun, bel ve kuyruk bölgesinde. Bu bölgelerdeki lezyona sebep olma ihtimalinin önemi şudur: Pire ısırığı alerjisi, atopik dermatitis veya gıda alerjisini taklit eden bir kaşınma tablosuna ve bu sebeple de yapılan diğer tedavilerin sonuçsuz kalmasına neden olabilir. 

Kulak uyuzları insana bulaşır mı? 

O. cynotis oldukça bulaşıcıdır ve özellikle genç hayvanlarda sık rastlanılan bir parazittir. Konak spesifik olmadıkları için tüm temaslı hayvanlar enfeste olabilmektedir. İnsanda ise geçici papüler dermatite neden olabilir. Bunun dışında nadiren de insanların gerçek bir otik paraziti haline gelebilmektedir. 

Bu hastalıktan nasıl korunabiliriz? 

Evcil hayvanımızın rutin dış antiparaziter uygulamalarının yapılması ve kulaklarının rutin temizliği ile bir veteriner hekimce muayenesi hastalıktan korunmamızı sağlayacak unsurlardır. 

Bu blog Veteriner Hekim Esin HASTÜRK tarafından doğrulanmıştır.

KAYNAKÇA 

Müller, G. H., & Kirk, R. W. (2025). Küçük hayvan dermatolojisi (A. E. Haydardedeoğlu, Çev. Ed.). Güneş Tıp Kitabevleri. Erişim Tarihi: 22.11.2025 

Tınar, R., & Umur, Ş. (2015). Veteriner parazitoloji: Hayvan türlerine göre (1. baskı). Güneş Tıp Kitabevleri. Erişim Tarihi: 22.11.2025